Prema podacima za 2024. godinu, srednji neto prihod po stanovniku kreće se od samo 3.075 eura u Albaniji do čak 50.799 eura u Luksemburgu, pokazuju najnovije analize Euronews Businessa.
Posljednjih nekoliko godina evropska domaćinstva suočavala su se sa ozbiljnom krizom troškova života, pogoršanom ratom u Ukrajini i postpandemijskim šokovima u lancima snabdijevanja. Mnoge porodice bile su prinuđene da ograniče potrošnju, a i danas pažljivo broje svaki euro — čak i dok inflacija polako dostiže cilj ECB-a.
Jedan od najpreciznijih pokazatelja finansijskog stanja domaćinstava je srednji ekvivalentni neto prihod – odnosno tipičan prihod po osobi, prilagođen veličini domaćinstva i nakon oporezivanja.
U 2024. godini ovaj indikator pokazuje drastične razlike među 34 evropske zemlje: od 3.075 eura u Albaniji do 50.799 eura u Luksemburgu.
Unutar Evropske unije, Bugarska ima najniži srednji prihod od 7.811 eura, dok je EU prosjek 21.582 eura.
Na vrhu ljestvice, uz Luksemburg, nalaze se Švicarska i Norveška, a potom Danska, Austrija, Irska, Holandija i Belgija, sve sa vrijednostima između 30.000 i 35.000 eura. I Finska, Njemačka, Švedska i Francuska nalaze se iznad evropskog prosjeka, prenosi Investitor me.
Na suprotnom kraju, Sjeverna Makedonija, Turska i Crna Gora spadaju među zemlje sa najnižim srednjim prihodima, dok unutar EU Mađarska i Rumunija zajedno s Bugarskom bilježe vrijednosti ispod 10.000 eura.
Duboka linija razdvajanja
Podaci jasno ukazuju na istok-zapad podjelu: dok sjeverne i zapadne zemlje uživaju najviši nivo prosperiteta, južni i istočni regioni znatno zaostaju. Jaz između Luksemburga i Bugarske premašuje 40.000 eura.
Profesor Stefano Filauro sa Univerziteta Sapienza u Rimu objašnjava da “nivo prosječne blagostanja u 2024. godini odražava dugoročne strukturne faktore – poput istorijskog rasta, stepena industrijalizacije i razvoja socijalne države.”
Produktivnost određuje plate
Ekonomistkinja Međunarodne organizacije rada (ILO) Giulia De Lazzari navodi da je razlika u produktivnosti i strukturi privrede ključ objašnjenja:
“Veća produktivnost omogućava zemljama da održe više plate. Države sa snažnim sektorima finansija, IT industrije ili napredne proizvodnje imaju veće zarade, dok one koje se više oslanjaju na poljoprivredu ili usluge zaostaju.”
Kad se uračuna kupovna moć
Kada se podaci prilagode standardu kupovne moći (PPS), razlika se nešto smanjuje, ali i dalje ostaje velika. Srednji neto prihod po PPS kreće se od 5.098 jedinica u Albaniji do 37.781 u Luksemburgu, dok je prosjek EU 21.245 PPS.
Najniži među članicama EU je Mađarska sa 11.199 PPS, što znači da razlika između najnižeg i najvišeg iznosi oko 26.500 PPS – u odnosu na gotovo 43.000 eura u nominalnom izrazu.
Zemlje poput Poljske, Rumunije i Bugarske nešto bolje prolaze kada se uzme u obzir kupovna moć, dok među „velikom četvorkom“ EU — Njemačka i Francuska ostaju iznad prosjeka, a Italija i Španija malo ispod njega.
