Iako su mnogi smatrali da je proizvodnja u Kini jednostavno pitanje nižih troškova, stvarni uticaj ove strategije na kinesku industriju i tehnološki razvoj bio je daleko dublji.
Apple u Kini: Više od proizvodnje
Prema Patricku McGeeju, bivšem dopisniku Financial Timesa, koji je u svojoj knjizi Apple in China: The Capture of the World's Greatest Company intervjuirao više od 200 bivših radnika Applea, odluka kompanije da više od 90% svojih proizvoda proizvodi u Kini imala je višestruki efekat. Ne samo da je Apple povećao profitabilnost, već je istovremeno obučio kineske radnike, prenio ključne tehnološke vještine i razvio dobavljačku mrežu koja danas predstavlja osnovu kineske tehnološke industrije.
Kineski proizvođači, počev od osnovnih komponenti poput staklenih dijelova i modula kamera, sve do proizvodnje čipova, postepeno su usvajali tehnologiju i metode zapadnih kompanija. McGee ističe da je ovaj transfer znanja omogućio pojavu kineskih tehnoloških divova kao što su Huawei, Xiaomi i BYD.
Industrijska politika i strateški razvoj
Kyle Chang, istraživač sa Univerziteta Princeton, objašnjava da Kina nije samo pasivno čekala priliku, već je ciljano privlačila kompanije poput Applea kako bi unaprijedila svoje domaće kapacitete. U okviru strategije Made in China 2025, vlada ulaže u strateške sektore, podržava lokalne kompanije i potiče konkurenciju unutar zemlje, stvarajući podlogu za globalno takmičenje.
Han Shen Lin, direktor za Kinu u američkoj konsultantskoj kompaniji The Asia Group, ističe: „SAD održava vodeću poziciju u osnovnoj tehnologiji i naprednim mikročipovima, ali Kina brzo smanjuje vodstvo u inovacijama i skalabilnosti aplikacija.“
Uloga umjetne inteligencije i geopolitički izazovi
Kina je posebno agresivna u razvoju umjetne inteligencije (AI). Dok su američke kompanije poput OpenAI razvijale GPT modele, kineske firme su razvile vlastite chatbotove poput DeepSeek, često uz značajno niže troškove i unatoč ograničenjima u izvozu visokosofisticiranih AI čipova (Nikkei Asia). Tesla, koja se bavi proizvodnjom električnih vozila, planira koristiti DeepSeek AI u svojim automobilima u Kini.
SAD su tokom posljednjih godina ograničavale izvoz naprednih čipova kineskim kompanijama, što je Kinu primoralo da razvije vlastite nezavisne tehnologije i dobavljačke lance. Chang smatra da su upravo ove restrikcije, iako kratkoročno usporile razvoj, dugoročno poslužile kao podsticaj za stvaranje domaćih inovacija.
Kina kao tehnološki lider
Danas Kina posjeduje sofisticirane proizvodne kapacitete, tehnološku radnu snagu i industrijski ekosistem koji je rezultat dugogodišnjeg planiranja, ulaganja i učenja od stranih kompanija. Dok Sjedinjene Države i dalje prednjače u osnovnim tehnologijama, Kina je izgradila vlastite divove i razvila sposobnost da se takmiči na globalnom nivou.
Prema McGeeju i drugim stručnjacima, odluke Applea, kao i drugih zapadnih kompanija, nisu bile slučajne – nehotice su doprinijele stvaranju konkurenta koji sada oblikuje budućnost tehnologije na globalnom nivou, o čemu su, između ostalih, pisali The Times i NY Post.
